Το περιβόητο "Μοντέλο Λιόν"

Πολλές φορές στο παρελθόν έχει ακουστεί από επίσημα - και μη - χείλη (ακόμα και από εμάς τους οπαδούς) ότι το ενδεδειγμένο μοντέλο που πρέπει να ακολουθήσει στο διοικητικό και αγωνιστικό κομμάτι ο Ολυμπιακός, είναι το "μοντέλο Λιόν". Η Λιόν, σ'εμάς τους οπαδούς, φάνταζε το ιδανικό μοντέλο που θα έπρεπε να ακολουθηθεί.

Τι εστί όμως Λιόν; Ποιά είναι η ομάδα που μέχρι την εμφάνιση της στους ομίλους του Champions League δεν έλεγε τίποτα στον περισσότερο κόσμο ανα την Ευρώπη; Παρακάτω επιχειρούμε μια σκιαγράφηση της ομάδας που όπως είπαμε επανειλημμένως, στα στόματα πολλών από εμάς έχει γίνει "καραμέλα".

Η ανάληψη της προεδρίας απ'τον Ζαν Μισέλ Ολάς
Η Ολιμπίκ Λιονέ, η γνωστή μας Λιόν, επισήμως ιδρύθηκε το 1950, αρκετά πιο αργά απ'τους γνωστούς "μεγάλους" Γαλλικούς συλλόγους και προήλθε από διάσπαση της Λιόν Ολιμπίκ. Πήρε το όνομα "Olympique Lyonnais" (χαϊδευτικά Lyon) και σχετικά γρήγορα αναρριχήθηκε στην κορυφαία κατηγορία της Γαλλίας όπου έγινε ένας εκ των "μικρομεσαίων" του Γαλλικού ποδοσφαίρου, κατακτώντας τρείς φορές το Κύπελλο Γαλλίας (1963, 1967, 1973). Μάλιστα, την κατάκτηση του Κυπέλλου Γαλλίας το 1963 ακολούθησε η πορεία ως τα ημιτελικά του πάλαι ποτέ Κυπέλλου Κυπελλούχων. Παρά τις σποραδικές της επιτυχίες όμως, η ομάδα παρέμενε "μικρομεσαία", άρα και στάσιμη. Στις αρχές της δεκαετίας του '80 ήρθε και ο υποβιβασμός στη Β' Κατηγορία με αποτέλεσμα αυτή τη δεκαετία να έχει εξαφανιστεί παντελώς απ'τον ποδοσφαιρικό χάρτη.

Η Λιόν λοιπόν το 1987 ήταν ένας σύλλογος της Β' κατηγορίας της Γαλλίας που δεν είχε καμμιά βλέψη για πρωταθλητισμό, Ευρωπαϊκές διακρίσεις και τα τοιαύτα. Στις 15/06/1987 όμως, ανεβαίνει στον προεδρία της ομάδας ένας νεαρός σε ηλικία επιχειρηματίας, ονόματι Ζαν Μισέλ Ολάς. Ο Ολάς δεν είχε καμμία σχέση με το ποδόσφαιρο (ήταν παλαιά αθλητής του χάντμπολ), "ατίθασο νιάτο" που διαδήλωνε το Μάη του '68 και στις αρχές της δεκαετίας του '70 δημιουργούσε την πρώτη του εταιρεία στον τομέα της πληροφορικής, ενός τομέα που βρισκόταν ακόμη στα σπάργανα. Το 1983 ίδρυσε μια εταιρεία που δραστηριοποιούταν στο χώρο της κατασκευής λογισμικού. Το όνομα αυτής; Cegid. Τη σήμερον ημέρα η Cegid του κυρίου Ολάς είναι ένας κολοσσός σε πανευρωπαϊκό επίπεδο στο χώρο της κατασκευής λογισμικού και η γιγάντωση της εταιρείας του στη Γαλλία είχε ως συνέπεια και τη γιγάντωση του ίδιου του Ολάς.

Μετά την μικρή εισαγωγή για τον Ολάς, ας πάμε στα περί Λιόν. Η Λιόν λοιπόν, περνάει στα χέρια του κυρίου Ολάς, που στην πρώτη του συνέντευξη τύπου ως πρόεδρος της ομάδας μιλάει ανοιχτά για το σχέδιο του, σύμφωνα με το οποίο η Λιόν έπρεπε μέσα στην επόμενη τετραετία να έχει επανέλθει στη μεγάλη κατηγορία της Γαλλίας και να τερματίσει σε θέση που να της εξασφαλίσει την έξοδο στο κύπελλο UEFA. Σε συνέντευξη του στην εφημερίδα "Express" 17 χρόνια μετά, το Μάϊο του 2004, παραδέχτηκε πως εκείνη η δήλωση για το σχέδιο εξόδου στο UEFA σε μια τετραετία, δεν ήταν παρά προϊόν marketing και όχι στρατηγική. Για καλή του τύχη όμως - και της Λιόν - το σχέδιο του Ολάς τηρήθηκε πιστά : Το 1989 η Λιόν ανέβηκε στην 1η κατηγορία και η 5η θέση το 1991 της έδωσε το Ευρωπαϊκό εισητήριο. Η ομάδα προχωράει βήμα-βήμα και τίθενται οι βάσεις για τη γιγάντωση της Λιόν.

Η σταδιακή άνοδος
Η εγκαθίδρυση της Λιόν στις κορυφαίες 3-4 ομάδες του Championnat ξεκίνησε το 1995-1996, όταν με προπονητή το "θρύλο" της ομάδας, παλαιό διεθνή ποδοσφαιριστή, Μπερνάρ Λακόμπ, η ομάδα σταθεροποιείται στις κορυφαίες θέσεις, τερματίζοντας το 1999 και το 2000 στην 3η θέση. Ο άνθρωπος όμως που την πήγε ένα βήμα παραπέρα, ήταν ο Ζακ Σαντινί. Ο μετέπειτα προπονητής της Εθνικής Γαλλίας έχοντας το Μπερνάρ Λακόμπ σε ρόλο "συμβούλου του προέδρου" (κάτι σαν... Γιώργο Λούβαρη δηλαδή, για να μιλάμε στη γλώσσα μας) ανεβάζει μια θέση τη Λιόν (2η θέση το 2001) και το 2002 γίνεται το "θαύμα", όταν την τελευταία αγωνιστική στο Ζερλάν η Λιόν θα κερδίσει τη Λανς με 3-1 και θα κατακτήσει το πρώτο πρωτάθλημα της ιστορίας της.

Ο Σαντινί - μετά την παταγώδη αποτυχία της Γαλλίας στο Μουντιάλ του 2002 - αποδέχεται την κλήση της Γαλλικής ομοσπονδίας για να αναλάβει τις τύχες της εθνικής ομάδας. Τη θέση του θα πάρει ο Πολ Λε Γκουέν, παλαιός ποδοσφαιριστής της Παρί Σεν Ζερμέν, ο οποίος βαδίζοντας πάνω στα συστήματα και τις τακτικές προπόνησης του Σαντινί "σαρώνει" τα πρωταθλήματα την προσεχή τριετία, κάνοντας το "τρία στα τρία". Ο Λε Γκουέν θεωρεί πως ο κύκλος του στη Λιόν έκλεισε και αποχωρεί και πλέον ο κόσμος της Λιόν που είχε αρχίσει να ζητά το "βήμα παραπάνω" περιμένει απ'τον Ολάς να προχωρήσει στην πρόσληψη καταξιωμένου τεχνικού που θα οδηγήσει την ομάδα ψηλά και στο Champions League.

Ο Ολάς όμως, κάνει την έκπληξη. Ανακοινώνει τη συμφωνία του και την παράδοση της τεχνικής ηγεσίας στον γνωστό και μη εξαιρετέο, Ζεράρ Ουγιέ, που στην Αγγλία και δη στο Λίβερπουλ ακούν το όνομα του και φτύνουν τον κόρφο τους ακόμα. Ο Ουγιέ εκτελούσε χρέη σχολιαστή στο Canal+ τότε, σα να λέμε δηλαδή οτι πάει ο Κόκκαλης και προτείνει συμβόλαιο στον Πέτρο Μίχο! Ο Ουγιέ αποφασίζει να ακολουθήσει την πεπατημένη και να μην αλλάξει τίποτε στην ομάδα, πέραν από κάποιες προσθαφαιρέσεις στις μεταγραφικές περιόδους. Η Λιόν έπαιξε εντυπωσιακό ποδόσφαιρο την πρώτη σεζόν του Ουγιέ, αλλά τη δεύτερη σεζόν τα προβλήματα άρχισαν να γίνονται ορατά - Ουγιέ είπαμε στην τεχνική ηγεσία, άλλωστε - ώσπου το καλοκαίρι του 2007 αντικαταστάθηκε απ'τον Αλέν Περέν, με τον οποίο και κατάκτησε και το πρωτάθλημα της σεζόν 2007-2008, πιο δύσκολα απ'ότι είχε συνηθίσει όμως και με λιγότερο καλή μπάλα.

Η γιγάντωση των οικονομικών της Λιόν
Η τακτική του monsieur Aulas είναι η αγαπημένη και του... Σωκράτη Κόκκαλη : (Παμ)φθηνες αγορές, (παν)ακριβες μεταπωλήσεις. Η ειδοποιός διαφορά είναι οτι ο Aulas στη Λιόν δεν περιστοιχίζεται από Νινιάδηδες, Μπάντοβιτς και Κασδοβασίληδες, αλλά από ομάδα scouting με... αυγά. Ο Νινιάδης φερ'ειπείν πήγε και βρήκε με 2.000.000 ευρώ το Λεονάρντο από ομάδα Β' Εθνικής της Βραζιλίας. Καλός παίκτης ο Βραζιλιάνος, ταλέντο, εξελίξιμος, αλλά δεν είναι ακριβώς "φθηνή μεταγραφή". Την ίδια ώρα, τα ονόματα που έφερνε το τμήμα scouting της Λιόν στην ομάδα κυριολεκτικά "κοψοχρονιά", προκαλούν ίλιγγο τη σήμερον ημέρα : Ζουνίνιο Περναμπουκάνο, Γκρεγκορί Κουπέ, Στιβ Μαρλέ, Σίντνεϊ Γκοβού, Φλοράν Μαλουντά, Μίκαελ Εσιέν είναι - ενδεικτικά - κάποια από αυτά.

Φυσικά ο Ολάς δεν ανέλαβε εξ'ολοκλήρου την... ανάσταση του Λαζάρου. Υπήρξαν μέτοχοι οι οποίοι έβαλαν αρκετά προκειμένου να ενισχυθεί η ομάδα, ειδικά την εποχή που διεκδικούσε την άνοδο στην "μεγάλη" κατηγορία. Σημαντικός χρηματοδότης της Λιόν ήταν (και είναι) το "αφεντικό" της εταιρείας PATHE που δραστηριοποιείται κυρίως στο χώρο της παραγωγής ταινιών.

Όσο για τη μεταπωλητική πολιτική του Ολάς; Δεν έχει κανείς παρά να ρίξει μια ματιά στο ποσό της μεταπώλησης του Μίκαελ Εσιέν στην Τσέλσι. Μια μεταγραφή απ'την οποία η Λιόν έκανε 5 πανάκριβες μεταγραφές εκείνη τη σεζόν (Φρεντ, Μονσορό, Τιάγκο, Κάριου, Πεντρετί) που κόστισαν 44 εκ. ευρώ, αλλά απ'το παντελόνι ο Ολάς έβγαλε μόλις 6 εκ. ευρώ, αφού μόνο απ'τη μεταπώληση του Εσιέν στην Τσέλσι είχε "παντελονιάσει" 38 εκ. ευρώ!

Που έχει φτάσει όμως η Λιόν; Ο προϋπολογισμός της το 1987 ήταν μόλις 2,3 εκ. ευρώ. Σήμερα ξεπερνάει τα 100 εκ. ευρώ, ενώ μετά το "μπάσιμο" του Canal+ η Λιόν για κάθε σεζόν π.χ. που τερμάτιζε πρώτη, έβαζε στα ταμεία της ένα ποσόν περίπου 40 εκ. ευρώ! Το τμήμα marketing του συλλόγου δουλεύει επίσης πυρετωδώς : Το λογότυπο της Λιόν εμφανίζεται σε δεκάδες προϊόντα και διαφημίσεις : Σε κινητά τηλέφωνα, σε εστιατόρια, σε τρόφιμα και ποτά, ενώ απ'το 2005 λειτουργεί και το (δορυφορικό) κανάλι της ομάδας. Απ'όλες αυτές τις επιχειρήσεις προέρχεται το 20% των εσόδων του συλλόγου, όταν μια δεκαετία νωρίτερα αντίστοιχες δραστηριότητες έφερναν στο σύλλογο μόλις το 2% των κερδών. Αποτέλεσμα; Η έκδοση του περιοδικού Forbes το Μάρτιο του 2007 φέρνει τη Λιόν στη 12η θέση της κατάταξης των πλουσιότερων συλλόγων στον κόσμο!

Ο Ολάς όμως, τι κάνει;
Ο κόσμος της Λιόν επιρρίπτει ευθύνες στον Ολάς για "εγωκεντρική θεώρηση των πραγμάτων" και θεωρεί πως ο διοικητικός ηγέτης της ομάδας βάζει "ταβάνι" με τις επιλογές του στη Λιόν.Σε άρθρο προ ημερών είχα γράψει για κάποιο δημοσίευμα της Γαλλικής εφημερίδας "L'Equipe". Το παραθέτω παρακάτω και τα συμπεράσματα δικά σας...

"ΠΡΕΠΕΙ Η ΛΙΟΝ ΝΑ ΠΑΡΕΙ ΕΝΑΝ ΠΟΛΥ ΔΙΑΣΗΜΟ ΠΡΟΠΟΝΗΤΗ;
Claude Chevally
L'Equipe

ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΟΥΝΙΟ του 1987, ημερομηνία άφιξης του στην προεδρία της Λιόν, ο Ζαν Μισέλ Ολάς έχει αλλάξει έντεκα προπονητές (*). Περίπου έναν ανά δύο χρόνια. Τίποτα το σημαντικό κατά τα άλλα. Ο πρώτος που διάλεξε, ο Ρεϊμόν Ντομενέκ - που θα ήθελε να συνεχίσει - άντεξε πέντε χρόνια. Κοινό χαρακτηριστικό των έντεκα τεχνικών του : Αργά ή γρήγορα, καμμιά φορά σε όλη τη θητεία τους, αντιλαμβάνονται οτι στη Λιόν ο προπονητής είναι στην καλύτερη περίπτωση "πιλότος της F1". Ο Ζεράρ Ουγιέ ακούστηκε να το λέει νωρίς, το 2005. Στη χειρότερη είναι αδιάφορος, όπως θεωρήθηκε οτι ήταν ο Γκι Στεφάν το 1996, για να παραχωρήσει τη θέση του στον Μπερνάρ Λακόμπ. Οι Τιγκανά, Σαντινί, Λε Γκουέν και σήμερα ο Αλέν Περέν κατονόμασαν τους βοηθούς τους (Μπρασί, Κουρερλί, Κολέ, Γκαλτιέ αντίστοιχα) τη στιγμή της διαπραγμάτευσης των συμβολαίων τους.

Από την εποχή του Ζαν Τιγκανά, που κατάφερε να επιβάλλει τον Ολμετά, τον Αμορός και τον Πελέ, αλλά δεν κατάφερε τίποτα για παράδειγμα για τους Ν'Γκοτί, Μορίς, Ντεπλάς ή Ζιουλί, ούτε συζήτηση να καταφθάσει προπονητής με έτοιμους συνεργάτες ή να έχει άποψη για τη σύνθεση του δυναμικού του. Αυτό το κάνουν ο πρόεδρος και ο αθλητικός σύμβουλος του, με τη συνδρομή του Μαρσέλο όταν πρόκειται για στρατολόγηση Βραζιλιάνου.

Και τώρα Λουξεμπούργκο...
Έτσι, λοιπόν, πρέπει να αναγνωριστεί οπωσδήποτε ο ρόλος που έπαιξαν οι Ζαν Μισέλ Ολάς και Μπερνάρ Λακόμπ στις αθλητικές επιτυχίες της Λιόν, όπως και ο Μαρίνο Φατσιόλι (αναπληρωτής γενικός διευθυντής του αθλητικού τομέα), ο Ρομπέρ Ντιβέρν (φυσική κατάσταση), ο Ζοέλ Μπάτς (υπεύθυνος για τους τερματοφύλακες), ο Γκι Ζενέτ (διαχειριστής), ο γιατρός και οι φυσικοθεραπευτές. Το πρόβλημα είναι οτι όλος ο κόσμος γνωρίζει σήμερα πως λειτουργεί η κορυφαία Γαλλική ομάδα. Ωστόσο, υποθάλπτεται μια πιθανή ανάκληση του Ολάς, του Λακόμπ ή του Φατσιόλι, μια και απ'την πλευρά της ομάδας τίθεται ζήτημα διαδοχής του προπονητή.

Οι πιο διάσημοι, εκείνοι που φαίνεται να έχουν την πιο δυνατή προσωπικότητα και μια σχετική αυτονομία σκέψης, εκείνοι που έχουν συνηθίσει να λειτουργούν με το προσωπικό τους και όχι μόνο με ένα βοηθό επιλεγμένο από τους ίδιους, γρήγορα είδαν οτι οι διεκδικήσεις τους μπέρδευαν υπερβολικά τις διαπραγματεύσεις. Το δικαίωμα της επίβλεψης των μεταγραφών αποτελεί ένα ακόμα εμπόδιο, όπως και η οργάνωση του παιχνιδιού. Ο Αλέν Περέν δε θα μπορούσε να το αρνηθεί, κυρίως μετά την πρόταση του για το 4-4-2, όταν δεν έλαβε την παραμικρή υποστήριξη με την πρόφαση οτι δε μπορεί να αλλάξει ένα σύστημα στηριγμένο στον Ζουνίνιο, ο οποίος έδειξε τις ικανότητες του μετά τον Λε Γκουέν.

Φαίνεται πως η Λιόν έχει εξαντλήσει αυτή την τακτική. Αν πραγματικά σκοπεύει να διεκδικήσει το Τσάμπιονς Λίγκ, ίσως θα πρέπει να βρεί κάτι άλλο. Άν έχει γίνει ήδη κουβέντα για τον Ντεσάμπ, τον Μαρτσέλο Λίπι ή πιο πρόσφατα για τον Βάντερλεϊ Λουξεμπούργκο (ο αγαπημένος προπονητής του Κρις!), ενώ απομένει ένας ακόμη χρόνος από το συμβόλαιο του Αλέν Περέν, σημαίνει οτι αναμφίβολα η Λιόν σκέφτεται να αλλάξει τον προπονητή της. Η εσπευσμένη αναχώρηση του Ζεράρ Ουγιέ πριν από ένα χρόνο δίνει την εντύπωση οτι η μέρα που ο Ολάς και ο Λακόμπ θα δεχτούν να αποχωρήσουν από το αθλητικό προσκήνιο δεν πλησιάζει. Αυτό μας πάει στην άλλη εναλλακτική: είτε δεν αλλάζει τίποτα ουσιαστικό και προσπαθούν να πείσουν τον μελλοντικό προπονητή οτι υπάρχει ένα περιθώριο ελευθερίας κινήσεων είτε αλλάζουν τα πάντα, δίνοντας πραγματικά το "πράσινο φως" στον επόμενο προπονητή, ακόμα και στο θέμα των μεταγραφών.

(*) Νουζαρέ, Παπάς και Λεβόρβ (1987-88), Ντομενέκ (1988-93), Τιγκανά (1993-95), Στεφάν (1995-96), Μπ. Λακόμπ (1996-2000, με τον Ζοσέ Μπρουασάρ), Σαντινί (2000-02), Λε Γκουέν (2002-05), Ουγιέ (2005-07), Περέν (απ'τον Ιούνιο του 2007)".

"Εκνευριστικές" ομοιότητες
* Ο Ολάς δραστηριοποιείται στο χώρο της κατασκευής λογισμικού. Ο Κόκκαλης δραστηριοποιείται κυρίως στο χώρο της πληροφορικής γενικότερα.

* Τέσσερα χρόνια απ'την άνοδο του Ολάς στην προεδρία έκανε η Λιόν για να επιτύχει το στόχο της (άνοδο στην κατηγορία, έξοδο στο UEFA). Τέσσερα χρόνια απ'την άνοδο του Κόκκαλη στην προεδρία έκανε και ο Ολυμπιακός για να κατακτήσει το πρωτάθλημα μετά τα πέτρινα χρόνια.

* Και οι δύο δεν έχουν προσλάβει ποτέ μεγάλο ξένο προπονητή και προτιμούν εγχώριους τεχνικούς ή τεχνικούς με αμφιλεγόμενες ικανότητες. Μόνο μία φορά πήραν προπονητή που "έχτισε ομάδα" και δε δούλεψε πάνω σε "έτοιμη πλατφόρμα" (Μπάγεβιτς το 1996 ο ένας, Σαντινί το 2001 ο άλλος).

* Το αγαπημένο moto τους είναι : (Παμ)φθηνες αγορές, (παν)ακριβες μεταπωλήσεις.

* Και οι δύο δε βάζουν - πλέον - ποτέ λεφτά "απ'την τσέπη τους" για την ενίσχυση της ομάδας, αλλά χρησιμοποιούν έσοδα από άλλες πηγές (τηλεοπτικά, μεταγραφές) (*).

Επίλογος
Στον πρόλογο είπαμε πως στο παρελθόν έχει ακουστεί από επίσημα - και μη - χείλη ότι το ενδεδειγμένο μοντέλο που πρέπει να ακολουθήσει στο διοικητικό και αγωνιστικό κομμάτι ο Ολυμπιακός, είναι το "μοντέλο Λιόν". Διαβάζοντας και το παραπάνω, φαίνεται πως τουλάχιστον σε κάποια σημεία, το μοντέλο ακολουθείται πιστά...


(*) Για να είμαστε δίκαιοι, τα έσοδα απ'τα τηλεοπτικά στη Γαλλία δεν έχουν καμμία, μα καμμία σχέση με την Ελλάδα. Ενδεικτικό οτι στα μέσα της δεκαετίας που διανύουμε, το Canal+ "μοίρασε" 600 εκ. ευρώ (!!!) για τηλεοπτικά δικαιώματα, τη στιγμή που για Ολυμπιακό - Παναθηναϊκό - Άρη τα τηλεοπτικά δικαιώματα για δύο χρόνια είναι περίπου 10-12 εκ. ευρώ... και για τους τρείς!